Pascal là một triết gia người Pháp, sống vào
thế kỷ 17, cách nay hơn 300 năm. Nhiều người biết đến ông qua câu nói bất hủ: “Con
người là một cây sậy yếu ớt, nhưng là một cây sậy có tư tưởng”.
Pascal sinh ngày 19 tháng Sáu năm 1623 tại
Clemont, Pháp quốc. Năm 1631 gia đình ông dời về sống tại Paris. Lên ba tuổi, mẹ
mất, ông sống với người cha, một nhà toán học nổi tiếng. Cha của ông đã tận tụy
dạy dỗ ông nên người.
Từ nhỏ, Pascal đã thừa hưởng năng khiếu về
toán của thân phụ. Năm 16 tuổi ông đã phát hành một đề tài toán học về thành phần
của hình nón làm ngạc nhiên nhiều vị giáo sư. Năm 18 tuổi ông chế được máy tính
để giúp cha khai thuế. Sau đó ông chế ra ống tiêm chích, máy ép dầu dựa căn bản
trên một định luật mà ngày nay chúng ta gọi là “luật áp suất của Pascal”. Ông
cũng nghiên cứu những đề tài vật lý về chân không và nổi tiếng với phép tính
xác xuất.
Nhưng gia tài lớn lao nhất mà Pascal để lại
cho đời là tư tưởng Biện Giáo về Cơ-đốc, về mối tương giao giữa con người với
Thượng Đế, về sự liên hệ cần thiết của mỗi cá nhân với Chúa Cứu Thế Giê-xu. Những
biện giải của ông về Cơ-đốc-giáo từ thế kỷ 17 nhưng tầm ảnh hưởng liên tục và bền
vững cho đến thời hiện đại, đến nỗi triết gia Peter Kreef đã phát biểu: “Pascal
đã đi ba thế kỷ trước thời đại của ông”.
Phân tích về loài người, Pascal nhìn thấy sự
mâu thuẫn giữa tốt và xấu, giữa tinh thần hướng thượng và bản ngã hư đốn. Ông
cho rằng loài người là tổng hợp giữa cao quý và tồi tệ. Cao quý vì loài người
được tạo dựng theo ảnh tượng của Đức Chúa Trời; tồi tệ vì chìm đắm trong tội lỗi
và xa cách Ngài. Qua những dòng chữ thiết tha, ông viết:
“Loài người kỳ dị biết bao. Loài người ngu xuẩn,
hỗn tạp, mâu thuẫn, nhưng là tạo vật phi thường. Loài người chịu xét đoán trong
mọi vấn đề của đời sống, nhưng thật ra chỉ là loài sâu bọ yếu đuối. Loài người
xây dựng cho mình biết bao chân lý, nhưng lại đắm chìm vào cõi nghi ngờ và lầm
lỗi. Loài người được vinh danh nhưng cũng là cặn bã của vũ trụ”.
Đối với Pascal, điều rất quan trọng là “biết
mình là ai”. Bởi vì, theo ông, khi con người nhận thức mình hư đồi là lúc con
người bắt đầu chứng tỏ mình trở nên cao đẹp. Ông viết: “Thật là nguy hiểm cho một
cá nhân biết Thiên Chúa mà không biết mình xấu xa tội lỗi. Hoặc là biết mình xấu
xa tội lỗi, nhưng lại không biết đến Đấng Giải Phóng linh hồn”. Pascal thường
nói rằng tận nơi sâu thẳm tâm khảm con ngươi nhận biết có một điều gì đó bất ổn,
nhưng họ không chịu ngừng lại một chút để suy nghĩ về nan đề mình đang đối diện.
Một khi con người rơi vào hoàn cảnh hoàn toàn
yên nghỉ, không say mê, không nghề nghiệp, không cần cố gắng, không cần phấn đấu,
thì bỗng dưng họ đương đầu với sự vô dụng, cô đơn, trống rỗng. Ngay lúc đó tự
trong nơi thầm kín của tâm hồn nổi lên trạng thái chán chường, âu sầu, tủi nhục
và chất chứa nỗi thất vọng vô biên.
Để giải quyết tâm trạng đó con người có hai
cách: tiêu khiển hoặc thờ ơ.
-Tiêu khiển: Pascal nói rằng chúng ta tìm thú
tiêu khiển, vui chơi để lấp vào khoảng trống của thời gian. Những hoạt động
thoáng qua đó chỉ đơn giản là tránh né việc phải đương đầu với sự thật phủ
phàng, với sự hư đồi của chúng ta mà thôi. Điều duy nhất con người có thể làm
là tìm lạc thú giải khuây để không suy nghĩ đến hoàn cảnh của mình. Cờ bạc, say
sưa làm chúng ta bận rộn trong tình cảnh như vậy.
-Thờ ơ: Câu hỏi vẫn thường đeo đuổi con người
“Sau cái chết có gì?”. Cuộc đời là phù du, chỉ vài mươi năm, nhưng cái chết là
vĩnh viễn. Như vậy tình trạng sau cái chết phải trở nên quan trọng. Nhưng thái
độ của con người là: Bởi vì tôi không biết tôi đến từ đâu, nên tôi cũng không cần
biết mình sẽ về đâu. Từ đó nhân loại thờ ơ với cõi đời đời. Họ sống cho qua hết
kiếp người mà không dám, không cần nghĩ đến việc gì sẽ xảy ra sau khi bước vào
cõi thiên thu.
Pascal lấy làm kinh hoàng trước sự suy nghĩ của
loài người. Điều ông cố hết sức làm là chuyển hướng nhân loại tìm về sự nhận biết
và thờ phượng Thiên Chúa Chân Thật.
Trong những năm cuối cùng của cuộc đời ông bỏ
hết thời giờ để phát huy tư tưởng tâm linh. Ngoài tác phẩm “Pensees” nhấn mạnh
đến niềm tin Cơ-đốc ông còn viết 18 bức thư nổi tiếng có tựa đề “Provincial
Letters” được các nhà phê bình cho là khởi đầu của nền văn chương mới của Pháp.
Pascal khẳng định rằng con người không thể
thu nhận mọi kiến thức do sự khôn ngoan riêng của mình, mà phải nhờ đến đức
tin. Ông viết:”Đức tin mách bảo cho chúng ta những điều cảm xúc không làm được”.
Ông cũng tin nhận rằng Thiên Chúa không chỉ là Đấng sáng tạo vũ trụ, mà Ngài
còn là một Đức Chúa Trời yêu thương, gần gủi với loài người.
Ở cuối cuộc đời, Pascal luôn giục giã mọi người
tìm kiếm sự cứu rỗi trong Chúa Giê-xu. Trước giờ phút lâm chung, Pascal viết rằng:”Tôi
dang hai cánh tay mở rộng đến với Chúa Cứu Thế của tôi. Ngài đã đến thế gian để
chịu đau đớn và chết thay cho tôi”. Ông
qua đời vào ngày 19 tháng Tám năm 1662 tại thành phố Paris, hưởng dương 39 tuổi.
Mặc dù cuộc đời thật ngắn ngủi, người tín đồ nhiệt tình nầy đã để lại những
đóng góp phi thường cho khoa học, toán học, văn hóa và tư tưởng cao sâu về nhân
sinh và Cơ-đốc-giáo.
Nhân loại ngày nay cũng đang đi tìm những triết
lý, thú vui, vật chất để thay thế cho sự cứu rỗi của Đấng Hằng Sống. Nhưng rồi,
cuối cùng chẳng có điều chi có thể thay thế Ngài. Mong rằng chúng ta đáp ứng lời
kêu gọi thiết tha của Cha Thiên Thượng như Pascal đã làm, là quay về nếm trải sự
ngọt ngào trong mối tương giao mầu nhiệm: “Khá nếm thử Đức Giê-hô-va là tốt lành dường
bao! Phước cho người nào nương náu mình nơi Ngài. Hỡi các thánh, hãy kính sợ
Ngài; vì kẻ nào kính sợ Ngài chẳng thiếu thốn gì hết” (Thi Thiên
34:8-9)
Lê Trần
23/7/2015
No comments:
Post a Comment