HÒA THƯỢNG THÍCH TUỆ SỸ

 

HÒA THƯỢNG THÍCH TUỆ SỸ

Tôi không biết nhiều về Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ, cũng chưa từng được người dạy bảo hay trực tiếp chuyện trò. Chẳng qua chỉ hội ngộ thoáng qua trong một dịp tình cờ. Nhưng với tính cách giao tiếp xuề xòa, trực tính của ông đã để lại trong tôi ấn tượng khó quên. Cho đến khi được tin ông bị kết án tử hình vì chủ trương lật đổ nhà cầm quyền, tôi mới dành nhiều thời gian hơn để tìm hiểu về con người kỳ diệu nầy. Hôm nay được tin Hòa thượng đã viên tịch, xin được viết lên đây vài hàng thô thiển để gọi là chút lòng thành nói lên tấm chân tình đối với một bậc tu hành đức cao trọng vọng mà tôi hằng kính mến.

Đại lão Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ là một thiên tài xuất chúng của Phật giáo Việt Nam. Người đã đóng góp rất nhiều cho nền giáo dục, cho việc kinh điển Phật học. Là một nhà giáo, một nhà nghiên cứu, dịch thuật và tác giả nhiều bộ sách, cũng là một nhà văn, nhà thơ, một bậc trí thức uyên thâm khó tìm người sánh được. Năng khiếu ngoại ngữ của ông rất đáng nể. Ông thông thạo tiếng Phạn, tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Hoa, tiếng Nhật, tiếng Đức và cả tiếng Nga.

Ông sinh năm 1943 tại Lào, nguyên quán tỉnh Quảng Bình nhưng trưởng thành tại miền Nam Việt Nam. Từng là giáo sư của đại học Vạn Hạnh từ khi còn rất trẻ. Sau năm 1975 ông không chịu tham gia vào Giáo hội Phật giáo Việt Nam do nhà cầm quyền thành lập. Rồi năm 1984 ông bị bắt về tội ‘hoạt động lật đổ chính quyền nhân dân’ vả bị kết án tử hình. Sau 4 năm tù đày, do áp lực của cộng đồng quốc tế, ông được trả tự do. Chức vụ cuối cùng của ông là chánh thư ký Viện Tăng Thống.

Người ta nói Hòa thượng Tuệ Sỹ là người ‘rất im lặng nhưng có nụ cười của bậc hiền giả’. Trong con người gầy gò đó có sức hút lớn với người đối diện. Dù là một tu sĩ nhưng ông giao tiếp bình dị với mọi người, dễ gần gủi. Ông cũng là một người trực tính, nghĩ sao nói vậy, không quanh co giả dối. Riêng trong lãnh vực văn chương, qua những ấn bản của đại học Vạn Hạnh, giới Phật giáo đều đồng ý rằng ông đã ‘làm sáng tỏ Phật giáo bằng ngôn ngữ hiện đại’ bởi tầm hiểu biết sâu sắc và đa dạng của một nhà trí thức.

Lúc 4 giờ chiều thứ Sáu 24 tháng 11 vừa qua, Hòa thượng Tuệ Sỹ viên tịch tại chùa Phật Ân, tỉnh Đồng Nai, hưởng thọ 81 tuổi. Là vị đại sư im lặng và kiên định với con đường mình đã chọn, dù phải trải qua sóng gió của thời thế, tù đày ngược đãi. Người đã từng cam kết với những kẻ cùng chí hướng với mình rằng ‘Nơi nào có hiểm nạn, tôi nguyện sẽ là chiếc cầu đưa lối. Nơi nào tối tăm, tôi nguyện sẽ là ngọn đuốc chiếu sáng. Nhẫn nhịn đời nhưng không để cho quyền lực đen tối của đời sai sử. Tùy thuận thế gian, nhưng không tự đánh chìm trong dòng xoáy ô trược của thế gian’.

Hôm nay, một tượng đài, một vị thầy lớn của Phật giáo ra đi, để lại bao tiếc thương cho nhiều thế hệ. Xin kính một lời đưa tiễn bậc tu hành, nhà hiền triết cao thượng tôi hằng ngưỡng mộ.

Lê Trần 2023.