VẦNG TRĂNG YÊN-THẾ

 VẦNG TRĂNG YÊN-THẾ

Tám mươi năm thực dân Pháp đô hộ Việt Nam là một chuỗi dài lịch sử những cuộc nổi dậy của anh hùng, liệt nữ đòi lại nền độc lập cho xứ sở thân yêu. Từ Bắc chí Nam máu đổ xuống nhuộm cả dãi sơn hà. Trong các cuộc kháng chiến ấy, lực lượng của nhà cách mạng Hoàng Hoa Thám kéo dài lâu nhất và cũng làm cho thực dân Pháp tổn thất nhiều nhất.

Phong trào nổi dậy chống thực dân của nghĩa quân Yên Thế dưới sự lãnh đạo của Đề Thám chiến đấu suốt 29 năm (1884-1913), tiến hành nhiều cuộc tấn công khiến cho quân xâm lược mất ăn, mất ngủ. Trong bản báo cáo về mẫu quốc, tướng Gell của quân đội viễn chinh Pháp đã viết: ‘Trong số những địch thủ mà chúng ta phải đương đầu, cứng đầu cứng cổ nhất là đề đốc Hoàng Hoa Thám, tức Đề Thám’.

Thừa hưởng di sản anh hùng cha ông để lại, từ lúc mới 17 tuổi Hoàng Hoa Thám đã bắt đầu kết nạp một số nghĩa sĩ âm thầm hoạt động. Đến lứa tuổi đôi mươi, nhận thấy hào khí, khả năng chiến đấu và tài lãnh đạo trong chàng thanh niên nhiệt huyết nầy, tổ chức phục quốc phong ông chức Chánh Đề-đốc, nên từ đó thường được gọi là Đề Thám.

Bên cạnh tướng quân, người ta phải ghi công một nữ anh hùng đã cùng ông vào sinh ra tử. Bà Đặng Thị Nhu, tục gọi là bà Ba Cẩn, người vợ thứ ba của nhà cách mạng Hoàng Hoa Thám. Bà là một người phụ nữ đẹp và hiền thục, được nhiều người theo đuổi. Nhưng khi gặp Đề Thám, bà biết ngay rằng đời mình sẽ thuộc về bậc dũng tướng gan dạ nầy. Từ ngày làm vợ, bà đã tỏ ra là một người cộng sự đắc lực. Vừa làm mẹ, vừa làm nhà chỉ huy chiến đấu. Bà tham gia trong ban tham mưu quân sự, bàn định kế hoạch hành quân, đảm nhận công tác tiếp liệu hậu cần. Ở cương vị nào bà cũng làm tròn trách nhiệm chu đáo, đảm lược.

Ngày 1 tháng 12 năm 1909, trong một cuộc giao tranh khốc liệt với lực lượng một chọi mười, bà Ba Cẩn và con gái bị quân Pháp bắt làm tù binh. Ông Đề Thám hết sức giải cứu nhưng không thành công. Bà cùng 72 kháng chiến quân bị nhốt vào nhà giam Hỏa Lò rồi sau đó bị đem lưu đày sang xứ Guyane (Nam Mỹ). Dọc đường, bà nhảy xuống biển tự tử vào ngày 25 tháng 12 năm 1910. Lịch sử Việt Nam ghi thêm tên bà vào danh sách của những bậc anh thư.

Ngày nay người dân ở tỉnh Bắc Giang, quê hương người nữ yêu nước, tôn xưng bà là ‘Vầng trăng đẹp của bầu trời Yên Thế’.

(Viết kỷ niệm 110 năm ngày mất của bà Ba Cẩn).