VUA HÀM NGHI: TẤM LÒNG ĐỐI VỚI VIỆT NAM

VUA HÀM NGHI, TẤM LÒNG ĐỐI VỚI VIỆT NAM

Đọc những mẫu chuyện về cuộc đời của vua Hàm Nghi, lấy làm cảm phục và yêu mến vị hoàng đế một lòng son sắt với quê hương, dân tộc.

Tên húy của vua là Nguyễn Phúc Ưng Lịch. Ông sinh năm 1872, con thứ 5 của Kiên Thái Vương Nguyễn Phúc Hồng Cai. Đây là gia đình hoàng tộc đặc biệt nhất trong lịch sử Việt Nam, vì có tới ba người con từng lên ngôi hoàng đế.

Khi còn nhỏ Ưng Lịch cùng mẹ sống bên ngoài cung điện. Tuổi thơ của ông trải qua cảnh đời dân dã, nghèo thiếu. Khi đại thần Tôn Thất Thuyết sai sứ giả đến đón về triều để lên ngôi vua, Ưng Lịch rất hoảng sợ, không dám mặc áo mão được dâng lên. Năm 1884 ông đăng quang với niên hiệu Hàm Nghi khi vừa mới 13 tuổi.

Dù chỉ là một vị vua niên thiếu, Hàm Nghi đã sớm có tinh thần yêu nước mãnh liệt. Ông viết chiếu Cần Vương kêu gọi sĩ phu và nhân dân nổi dậy chống đô hộ của Pháp, dành độc lập. Ông đã cùng quần thần rời kinh đô, bôn ba về Tuyên Hóa để chống thực dân trong điều kiện đói khổ và thời tiết khắc nghiệt. Bởi tấm chân tình đó mà mọi người yêu nước đồng thanh ủng hộ, nồng nhiệt hưởng ứng. Nhà vua bị những gian lao mà luyện thành người nhẫn nại và đón cuộc phong trần bằng thái độ rất thản nhiên. Tên của ông đã trở thành ngọn cờ của nền độc lập quốc gia. Từ Bắc chí Nam, đâu đâu dân chúng cũng nổi lên theo lời gọi của vị vua xuất hạnh.

Thực dân Pháp nhiều lần sai người mua chuộc, nhưng Hàm Nghi nhất mực từ chối. Ông nói: ‘Ta thà chết trong rừng hơn là về làm vua trong vòng cương tỏa’. Năm 1888, cuộc kháng chiến bị nội thù Trương Quang Ngọc làm phản, bắt trói vua đưa về nộp cho Pháp. Vị vua mới 17 tuổi đã bị đày đi an trí tại nước Algerie. Nơi đây ông bị giam lỏng trong một căn nhà nhỏ, gọi là Villa des pins hay Biệt thự Tùng Hiên. Dù bị lưu đày biệt xứ nhưng chính bởi tư cách cao thượng, tính tình nhã nhặn của ông đã thu phục cảm tình của dân chúng và lòng nể trọng của các bậc cầm quyền bản xứ. Ông dành thời gian học tiếng Pháp, học vẽ, học chụp ảnh, đã từng tham gia nhiều cuộc triễn lãm. Ai nấy đều ngưỡng mộ vị vua niên thiếu từ nước An-nam.

15 năm sau khi xa xứ, ông lập gia đình với cô Marcelle Laloe, nhỏ hơn ông 13 tuổi, con của một Biện lý Tòa Thượng Thẩm thủ đô Alger. Ngày hôn lễ vị cựu hoàng bận áo dài khăn đóng đi bên cô dâu trong bộ áo cưới tây phương. Ông bà sinh hạ ba người con, tất cả đều thành đạt. Công chúa Như Mai, công chúa Như Lý và hoàng tử Minh Đức.

Vua Hàm Nghi mất ngày 14 tháng 1 năm 1944, thọ 72 tuổi. Ai cũng xem ông là một người đàn ông tuyệt vời, một người yêu nước nồng nàn đến hơi thở cuối cùng. Lúc tuổi về già, ông cũng thường mặc áo dài khăn đóng, ưa thích món ăn dân tộc và giữ một tấm lòng trinh bạch với quê hương.